Nvidia … Icarus met een valscherm
Financial & Risk Consultant
February 3, 2025
Elk nadeel heb se voordeel
Waarschijnlijk was het maar een verspreking maar deze beruchte uitspraak van de legendarische Johan Cruyff maakte hem taalkundig[i] even bekend als hij eens op het voetbalveld was. De vaststelling dat zich achter ieder nadeel ook een voordeel verschuilt, is alleszins breed toepasbaar en biedt zeker in de huidige context een interessant uitgangspunt, nadat de beurzen uiteen geranseld werden door de aangekondigde resultaten van een obscure Chinese startup.
Het nieuws sloeg alleszins in als een bom op de technologiebeurzen. Kort door de bocht gesteld: Via de innovatieve algoritmes van DeepSeek zouden enkele Chinese wetenschappers er (voorlopig naar eigen zeggen) in geslaagd zijn om tegen een fractie van de kostprijs van Amerikaanse producenten, gelijkaardige[ii] resultaten te kunnen aanbieden op het vlak van AI.
Naast de hoogst merkwaardige technologische aspecten hiervan, gaat onze aandacht vooral uit naar de bijzondere economische context waarbinnen dit plaatsvindt: China wordt geconfronteerd met een gigantisch demografisch nadeel, waarbij de nakende implosie van haar arbeidsbevolking het nagenoeg onmogelijk maakt om in de komende jaren nog enige economische groei van betekenis te realiseren. Dit verplicht de overheid tot ingrijpende automatisering en robotisering en een verregaande implementatie van AI.
En laat dat demografische nadeel dan nu hun grote technologische voordeel geworden zijn, waarmee zelfs het machtige America in haar hemd wordt gezet, nog voor het miljarden verslindende Stargate project, dat de VS een decisieve voorsprong zou bezorgen, van start gaat.
Laat de waarheid een goed verhaal nooit in de weg staan. (Mark Twain)
Te mooi om waar te zijn, horen we u fluisteren. Zelfs indien de claim van DeepSeek gedeeltelijk zou kloppen, dan vormen dergelijke toepassingen niet de kern van de verwachte productiviteitssprong die door AI in gang zal worden gezet. Deze toepassingen behoeven andere, veel krachtigere AI-modellen die met ongezien veel rekenkracht complexe optimalisaties kunnen implementeren in de industrie, gezondheidszorg, logistiek, energiebeleid en bij technologiebedrijven.
If you can dream it, you can do it. (Walt Disney)
Het éne hoeft het andere niet uit te sluiten. DeepSeek toont aan dat er een andere weg bestaat, met een fractie van de financiële kosten en minder energie- en waterverbruik. Dat op zich is reeds een verdienste. De bewering van de Chinese startup hoeft niet eens waar te zijn. De idee alleen al volstaat om onderzoek in die richting te stimuleren, wat later kan uitmonden in de realisatie ervan.
Voorlopig bedraagt het resultaat echter een verlies in de orde van grootte van zo’n slordige $ 1000 miljard. De claim van veel goedkopere AI-applicaties met dezelfde effectiviteit (in een bepaald domein, met name de Large Language Models) is zowel gebaseerd op de toegepaste algoritmes als op de aanwending van microchips.
Beide aspecten veroorzaakten een schokgolf op de Westerse beurzen, met dramatische verliezen in de software-industrie en bij producente van semiconductoren. Maar dat mag je niet aan de Chinezen verwijten en enkel toeschrijven aan de onvolwassen reactie op de financiële markten, die verkeerdelijk menen dat de AI-zeepbel uiteengespat zou zijn.
Niets is minder waar. Als de bewering van DeepSeek correct is, dan wordt AI veel goedkoper en kan op een veel bredere basis worden uitgerold en dit via ruim verspreide instrumenten als smartphones en tablets. Een geschenk uit China, zowaar.
Maar hoed u voor Chinezen en hun geschenken
Hopelijk zal Vergilius het ons niet kwalijk nemen dat wij zijn beroemde dichtregel wat herformuleren, maar nog steeds de Trojaanse paarden indachtig zijn.
Zelfs als DeepSeek inderdaad geen opgesmukte kopij betreft en effectief werkt, dan beperkt deze veel goedkopere AI Chatbox zich tot specifieke, populaire toepassingen en geldt daarenboven alleen voor de leerfase van het model, niet voor de implementatie.
De vermeende sprong in de efficiëntie van AI-modellen houdt de belofte in van bredere toepassingen en doorprikt het scenario van een alles absorberende Amerikaanse dominantie[iii]. Dit betekent echter niet dat de VS en haar technologiereuzen nu verslagen zijn. Er wordt hen enkel een andere, goedkopere weg gewezen.
AI is een stoommachine.
De scherpe neerwaartse marktreactie straalt zowel een gebrek aan technologisch en economisch inzicht uit, gekoppeld aan de klassieke hoogtevrees die volgt op nieuwe recordniveaus van de Amerikaanse en Europese beurzen. Veel bedrijven zullen precies voordeel putten uit een dergelijke ontwikkeling.
De evolutie op de aandelenbeurzen heeft echter veel onervaren beleggers en slecht opgeleide analisten aangetrokken die blijkbaar nooit gehoord hebben van het Jevons-effect[iv]
In 1856 (!) publiceerde de economist William Stanley Jevons reeds een boek met stevig onderbouwde argumenten om de producenten van steenkool gerust te stellen. Deze vreesden destijds voor scherpe dalingen van hun omzet nadat de verbranding van steenkool, onder meer door de uitvinding van de stoommachine van James Watt, steeds efficiënter verliep.
Het tegendeel bleek waar: Door de doelmatigere aanwending werd het steenkoolverbruik veel goedkoper, wat de vraag naar steenkool exponentieel deed toenemen. Dit volume-effect[v] oversteeg in ruime mate de verwachte terugval door grotere efficiëntie.
Het verbeteren van de efficiëntie van de productie van hulpbronnen leidt tot een toename van het verbruik van hulpbronnen. Dat gold destijds voor steenkool. Dat geldt nu voor chips.
Alles van waarde is weerloos[vi] (Lucebert)
Van waar dan die negatieve reactie met de ergste daling van de beurswaarde van één bedrijf op één dag, met name door de koersval van 17% van Nvidia, één van de grootste beurskapitalisaties, wereldwijd?
Alleen wat waardevol is, is vatbaar voor verlies. Voor een goed begrip: Het chip-bedrijf staat nu nog steeds op het 20-voud van zijn waarde van begin 2020.
Grafiek 1: Evolutie van het aandeel Nvidia (01/01/2020 is 100)
De beurzen zullen na verloop van tijd de voordelen zien en zich weten aan te passen. De snelste reacties zullen volgen bij bedrijven die rechtstreeks baat hebben bij de vermeende kostenreductie, zoals Meta Platforms, Google of netwerken als Arista. Dan volgen softwareapplicaties voor de industrie en in latere fase de chipproducenten, die nu echter afgeremd worden door verdere uitvoerbeperkingen van de Amerikaanse regering.
Maar eerst: Van kwaad naar erger
Intussen worden de markten al door een nieuw gegeven opgeschrikt, met name een nieuwgekozen Amerikaanse president die vervaarlijk met importtarieven staat te zwaaien, zonder zich rekenschap te geven van de negatieve economische impact die hiervan uitgaat in zijn thuisland.
Blijkbaar beseft de betrokkene niet (of onvoldoende) dat, gegeven de arbeidskrapte in zijn eigen land, de nieuwe rabiate importtarieven op buitenlandse producten, rechtstreeks worden doorgerekend aan de Amerikaanse consument. Maar daarover later (veel) meer.
Intussen helpt onze voetbalheld ook hier om ons een dergelijke dwaasheid te verklaren.
Uit het rijke arsenaal van Cruyffiaanse uitspraken, plukken we deze voor u: Je ziet het pas, als je het doorhebt.
[i] Of het origineel inderdaad aan Cruyff mag worden toegeschreven is voer voor debat. Martinus Nijhoff schreef dit immers veel vroeger al in één van zijn gedichten. We betwijfelen echter of deze Amsterdamse voetballer veel gedichten las.
[ii] We stelden aan beide Chatbot’s de vraag wie de beste antwoorden levert, ChatGPT of DeepSeek. Het antwoord was gelijklopend, sober en objectief: Het hangt ervan af…
[iii] Door de verregaande financiële investeringen die nodig zouden zijn en de enorme bergen microchips die de vroegere algoritmes moesten verslinden om tot een resultaat te komen. Dit vereist een volume aan investeringen dat alleen de VS aan zou kunnen.
[iv] Uit ons handboek micro-economie, begin jaren tachtig: William Stanley Jevons was een Brits econoom (1835-16882) die een belangrijke bijdrage leverde aan de systematische benadering van de economie, die hij zag als een onderdeel van de wiskunde. Hij leverde tevens baanbrekende inzichten in de nutstheorie en de politieke economie.
[v] Jevons noemde dit het reboundeffect. Hogere efficiëntie bij de productie leidt tot lagere gebruikskosten, wat op zijn beurt het verbruik doet toenemen.
[vi] Naar Lucebert’s meest gekende gedicht. Lucebert (1924-1994) behoorde tot de lichting van kunstenaars die zich de Vijftigers liet noemen en lak hadden aan stijlvoorschriften, grammatica en opgelegde rijmregels of in het algemeen aan alles wat de creativiteit kan beknotten. De tweede strofe van zijn gedicht “De zeer oude zingt” brengt u bij de betrokken versregel. De precieze betekenis hiervan is datgene wat u er zelf van wil maken.
Lagomm-Invest 